Gemiadamları Yönetmeliğinin 18 inci maddesi gereği, Yönetmeliğin yürürlük tarihi olan 14.06.2002 tarihinden sonra kayıt yaptırarak eğitim-öğretime başlayan öğrenciler için, yeterlik şartları yine Yönetmeliğinin 8, 9, 10, 11, 12, 13 ve 14 üncü maddelerinde belirlenmiştir. Ancak, sözkonusu tarihten önce kayıt yaptıranlar 1997 tarihli Gemiadamı Mevzuatı gereği alacağı yeterlik belgesinin Gemiadamları Yönetmeliği kapsamında intibakı olan yeterlik belgesinin sınavına girme hakkı bulunmakta olup, söz konusu okul ve bölümler Tablo-1’de gösterilmektedir.

www.denizcilik.gov.tr/mevzuat/yönetmelik bölümünde bulunan Gemiadamları Yönetmeliğinin 15 inci maddesinde gemiadamlarının önceki Yönetmelik gereği sahip olduğu yeterlik belgelerine ilişkin kazanılmış haklar belirlenmiş ve terfide esas alınacak hizmet değerlendirmesi ise Geçici Madde 5’de belirtilmiştir.

Gemiadamları Yönetmeliğinin 18 inci maddesi gereği, Yönetmeliğin yürürlük tarihi olan 14.06.2002 tarihinden sonra kayıt yaptırarak eğitim-öğretime başlayan öğrenciler için, yeterlik şartları yine Yönetmeliğinin 8, 9, 10, 11, 12, 13 ve 14 üncü maddelerinde belirlenmiştir. Ancak, sözkonusu tarihten önce kayıt yaptıranlar 1997 tarihli Gemiadamı Mevzuatı gereği alacağı yeterlik belgesinin Gemiadamları Yönetmeliği kapsamında intibakı olan yeterlik belgesinin sınavına girme hakkı bulunmakta olup, söz konusu okul ve bölümler Tablo-1’de gösterilmektedir.

Deniz güvenlik eğitimlerine ilişkin tüm gemiadamlarının alması gereken 5 temel STCW sertifikası olup, sözkonusu sertifikalar Gemiadamları Yönetmeliğinin 19 uncu maddesinde belirtilmiştir. Ayrıca, bu sertifikalar dışında, görev yapılacak gemi cinslerine göre alınması gereken diğer STCW sertifikaları da 20, 21, 22, 23, 24 ve 25 inci maddelerde belirtilmiş olup, STCW sertifikalarının geçerlik sürelerine ilişkin bilgiye yine aynı Yönetmelik maddelerinden ulaşılabilmektedir.

Gemiadamları Yönetmeliğinin 34 üncü maddesi gereği, GASM tarafından yapılan gemiadamları sınavlarına girmek için; gemiadamları sınavlarının duyurulmasından sonra, sınava girecekler tarafından liman başkanlıklarına bir dilekçe ve ekinde

 Hizmet belgeleri (ilk kez gemiadamı olmak için başvuranlardan aranmaz)
 Gemiadamı cüzdanının ilgili bölümlerinin onaylı fotokopisi (ilk kez gemiadamı olmak için başvuranlardan istenmez)
 Nüfus cüzdanı (aslı ve bir adet örneği)
 Öğrenim belgesi örneği (Noter tasdikli örneği)
 Fotoğraf (8 adet)
 Sabıka kaydı belgesi İkametgah belgesi
 Gemiadamları için geçerli sağlık raporu (aslı ve bir adet örneği)

ile başvurulması gerekir.

Liman başkanlıklarınca yapılan inceleme sonucu, durumları gemiadamları sınavlarına girmeye uygun olanlara "gemiadamları sınavları kimlik belgesi” düzenlenerek kendisine verilir.

Gemiadamları Yönetmeliğinin 50 nci maddesinde belirlenmiş olup, Gemiadamları Yönetmeliğine www.denizcilik.gov.tr internet adresinin mevzuat bölümünden ulaşılabilmektedir.

Gemiadamları Yönetmeliğinin 57 nci maddesi gereği, gemiadamları yeterlik sınavları için aranan şartlardan olan deniz hizmeti, hizmet verilen gemilerin çalışır durumda olması koşulu ile;

 Ticari ve askeri gemiler ya da deniz araçları ve diğer gemilerin güverte ve makine bölümlerinde çalışılan süreler,
 Limanlarda yükleme-boşaltma ve tersanelerde bakım-onarım için geçen süreler,
 Gemiadamının gemiye katılması ile gemiden ayrılması arasındaki süreler,
 Gemi bağlanmaları, izinler, hastalıklar ve diğer nedenlerle gemide çalışmadan geçen sürelerin, bir yılda iki aylık bölümü,

deniz hizmetinden sayılır.

Gemiadamları çalıştıkları gemilerden ayrılırken, gemiadamı cüzdanındaki gemiye katılma tarihi ve ayrılma tarihini gemi kaptanına onaylatırlar. Gemi kaptanı tarafından onaylanmamış çalışma süreleri deniz hizmetinden sayılmaz. Ancak, bu hüküm Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden sonraki (14.06.2002 tarihinden sonraki) deniz hizmetlerini kapsar.

Bilim, araştırma ve eğitim gemilerinde, ana ya da yardımcı makinelerinin her an faal durumda olduğunu, gemi kaptanından alınacak belge ile kanıtlanması halinde bu gemiler de çalışır durumdaki gemi olarak değerlendirilir.

Gemiadamlarının deniz hizmeti süreleri, liman başkanlıklarınca düzenlenen “gemilerde gemiadamı deniz hizmeti çizelgesi” ya da “yatlarda gemiadamı deniz hizmeti çizelgesine” göre belirlenir.

Gemiadamları, deniz hizmet çizelgelerini alabilmek için çalıştıkları gemilerin adlarını, hangi yeterlik derecesi ile görev yaptıklarını, kalkış liman adlarını, bakım-onarım tersanelerini ve çalışma süreleri ilgili belgeleri ekledikleri dilekçe ile liman başkanlıklarına başvururlar.

Gemiadamlarının başvurduğu liman başkanlıkları;

 Kalkış limanı aynı zamanda gemiadamının başvurduğu liman olan seferler ile ilgili bilgileri, liman başkanlığında bulunan sefer kayıtlarındaki gemiadamları çizelgeleri ile karşılaştırarak,
 Kalkış limanı diğer Türk limanları olan seferler ile ilgili bilgileri, o liman başkanlıklarından öğrenerek,
 Gerekli durumlarda gemiadamının gemiadamı cüzdanındaki liman giriş-çıkış kayıtlarından inceleyerek,
 Yabancı limanlar arasında yapılan seferler ile ilgili bilgileri, gemi kaptanı tarafından düzenlenip donatanınca doğrulanan deniz hizmet belgeleri ile gemiadamının gemiadamı cüzdanındaki çıkış vizeleri ve iş sözleşmeleri ya da sosyal sigorta belgelerinden edinerek,
 Liman içinde çalışan resmi kurumların gemilerinde görev yapan gemiadamları ile ilgili bilgileri, resmi kurumun sicil kayıtları ve gemi kaptanı tarafından düzenlenen deniz hizmet belgelerinden belirleyerek,
 Liman içinde çalışan özel kurum ve kuruluşların gemilerinde görev yapan gemiadamları ile ilgili bilgileri, gemi kaptanı tarafından düzenlenerek donatanınca doğrulanıp, liman başkanlığı tarafından onaylanan deniz hizmet belgelerinden belirleyerek,
 Yatlarda çalışan gemiadamlarının işverenince düzenlenip, liman başkanınca onaylanan liman içi çalışmalarının tümü deniz hizmeti olarak kabul edilerek,
 Yatlarda çalışan gemiadamlarının iki aydan az olmayan aralıklarla, yılda en az üç kez “translog belgesi” ile liman çıkışı yaptığını belgelemeleri durumunda bir yıl deniz hizmeti yapmış olarak kabul edilerek,
 Tüzük ve yönetmelikler ile sınırları belirlenmiş limanların dışında çalışan balıkçı gemilerinde görev yapan gemiadamlarının çalışma süresi, iki aydan az olmayan aralıklarla yılda en az iki kez yola elverişlilik belgesine ekli gemiadamları çizelgelerinde yer almaları durumunda bir yıl deniz hizmeti yapmış olarak kabul edilerek,
 Kendi gemisinde kaptanlık yapan gemiadamları ile ilgili bilgileri, liman kayıtlarına dayalı olarak liman başkanlıklarınca düzenlenen deniz hizmet belgelerinden belirleyerek,
 Tersanelerde bakım-onarım yapılan gemilerde görev yapan gemiadamları ile ilgili bilgileri, gemi kaptanı tarafından düzenlenerek donatanınca doğrulanıp tersanesinin bulunduğu liman başkanlığı tarafından onaylanan deniz hizmet belgelerinden belirleyerek,
 Yabancı bayraklı gemilerde görev yapan gemiadamları ile ilgili bilgileri, gemi kaptanı ya da donatanı tarafından düzenlenen ve bayrak ülkesinin idaresi ya da Türk Konsolosluklarınca onaylanan deniz hizmet belgelerinin ya da onay yapılamayan durumlarda ise iş sözleşmeleri ya da sigorta kayıtları, giriş çıkış vize ve mühürlerinin noter onaylı çevirileri ile asıllarını inceleyerek, gemiadamının “Gemiadamı Deniz Hizmet Çizelgesi”ni düzenler.

Gemiadamları Yönetmeliğinin 54 üncü maddesi gereği, Türk vatandaşı veya yabancı uyruklu olup, yabancı ülke idarelerinden alınmış yeterlik belgelerine sahip olan gemiadamlarının yeterliklerinin tanınması için,

 Yeterlik alınan ülkenin, IMO’nun yayınladığı “Beyaz Liste” de olması,
 Söz konusu yeterlik belgesinin, Sözleşmenin, 1/2 ve 1/9 kuralları ile Kod bölümünün A-1/2 Kısmı uyarınca düzenlenmesi, ayrıca deniz hizmeti, eğitim-öğretim ve yeterlik ile ilgili kalite standartlarına uygun olması (STCW 1/10 Kuralı gereği, Türkiye ile belge alınan ülke arasında belgelerin karşılıklı tanınması protokolü yapılmış olması),

şartları gözönüne alınarak, Sözleşmenin 1/10 Kural ve Kod bölümünün A-1/10 kısmına göre İdare tarafından uygun görülmesi halinde yeterlik belgesi düzenlenir.

Gemiadamları Yönetmeliğinin 60 ıncı maddesi gereği, kaptan, başmühendis/başmakinist, zabit ve telsiz operatörleri yeterliklerinin geçerlik süreleri beş yıldır. Bu yeterliklere sahip gemiadamlarından,

Bulundukları gemiadamı yeterlik derecesinde son beş yıl içinde en az bir yıl süre ile deniz hizmeti yaptıklarını kanıtlamak,
Aşağıdaki,

 Konuları Eğitim-Sınav Yönergesi ile belirlenen yenileme sınavında başarılı olmak,
 Konuları Eğitim-Sınav Yönergesi ile belirlenen yenileme eğitimi görmek,
 Geçerlilik süresi uzatılmayan yeterlik derecesinin bir altındaki yeterlik derecesinde en az üç ay deniz hizmeti yaptığını belgelendirmek,
 Geçerlilik süresi uzatılmayan yeterlik derecesinde, bulunduğu geminin gemiadamları ile asgari emniyetli donatım belgesine uygun personel listesine ilave olarak en az üç ay deniz hizmeti yaptığını belgelendirmek, şartlarından birini yerine getirmek.

İdarede, eğitim kurumlarında, denizcilik kamu ya da özel kurum ve kuruluşları ile işyerlerinde veya İdare tarafından uygun görülüp onaylanan denizcilik ile ilgili kuruluşlarda son beş yıl içinde en az iki yıl süre çalıştığını belgelendirmek,

şartlarını sağlayan gemiadamlarının yeterlik belgelerinin geçerlilik süresi beş yıl uzatılır.

Gemiadamları Yönetmeliğinin 74 üncü maddesigereği, gemiadamı adayları; daha önce hiçbir liman başkanlığından gemiadamı cüzdanı almadıklarını ve hangi yeterlik derecesinde gemiadamı cüzdanı almak istediklerini beyan eden ve aşağıdaki belgeler ekli bir dilekçe ile sicil liman başkanlığına başvururlar.

 Nüfus cüzdanı (1 örneği ile birlikte aslı),
 Diploma, mezuniyet veya öğrenim belgesi (1 örneği ile birlikte aslı),
 İkametgah belgesi,
 Fotoğraf (8 adet),
 Cumhuriyet Savcılığından alınacak sabıka kaydı,
 Sağlık raporu,
 Askerlik durum belgesi,

Aşçı ve kamarot yeterlikleri için gemiadamı cüzdanı almak isteyenler, yukarıdaki belgelere, ayrıca meslekleri ile ilgili eğitim ya da çalışma belgelerini de eklerler.

Yurt dışından alınan belgelerin fotokopileri ve Türkçe çevirileri noter onaylı olması zorunludur.

Müsteşarlığımız tarafından, gemiadamlarına yönelik eğitim vermek amacıyla yetkilendirilen kurum ve kuruluşlarının, verdikleri eğitim bazında adres ve telefon bilgilerine www.denizcilik.gov.tr internet adresinden ulaşılabilmektedir.

Gemiadamları Yönetmeliğinin 8 ve 9 uncu maddelerinde, bir üst yeterliği alabilme koşullarının incelenmesinde görüleceği gibi, Tablo-3 (güverte sınıfı terfi tablosu) ve Tablo-4 (makine sınıfı terfi tablosu) tablolardan da bilgi edinilebilir.

www.denizcilik.gov.tr/mevzuat/yönetmelik bölümünde bulunan Amatör Denizci Yönetmeliğinin 22 nci maddesi gereği, amatör denizci belgesi ile ticari amaçlı tekne kullanılamaz ve personel olarak da çalışılamaz.Ancak, 31/12/2004 tarihine kadar amatör denizci belgesi ile ticari teknelerde bir yıl çalışmış olanlar, istekleri halinde amatör denizci belgelerini iptal etmek şartıyla, gemici yeterliliğini sınavsız alırlar. Amatör denizciler Amatör Denizci Belgesi ile sefer bölgesi sınırı olmaksızın tekne kullanabilir.

www.denizcilik.gov.tr/mevzuat/yönetmelik bölümünde bulunan Kılavuz Kaptanların Yeterlikleri, Eğitimleri, Belgelendirilmeleri Ve Çalışma Usulleri Hakkında Yönetmeliğin 6 ncı maddesi gereği, Herhangi bir kılavuzluk hizmet bölgesine yönelik olarak ilk defa kılavuz kaptan yeterlik belgesi alabilmek için:

 Türk vatandaşı olmak,
 Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olmak,
 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı iki yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama ve kaçakçılık suçlarından mahkûm olmamak,
 Lisans düzeyinde eğitim görmüş olmak,
 Uzakyol Kaptanı yeterlik belgesine sahip olmak ve anılan belge ile en az bir yıl kaptanlık yaptığını deniz hizmet belgesi ile belgelemek,
 Sağlık durumunun deniz hizmetine elverişli olduğunu, bu Yönetmeliğin ilgili hükümlerine göre belgelemek,
 Düzgün ve akıcı konuştuğunu hastaneden alınmış belge ile ispatlamak,
 Bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak kılavuz kaptanlık temel eğitimini başarı ile tamamlamak,
 İlk defa kılavuz kaptan yeterlik belgesi alacaklar için görevbaşı eğitimine başlandığında 50 yaşından gün almamış olmak,
 Görevbaşı eğitimi görmek ve bonservis almak,
 Kılavuz kaptan sınavına girmeden önce; KPDS’nin (Kamu Personeli Yabancı Dil Tespit Sınavı) veya ÜDS’nin (Üniversitelerarası Kurul Yabancı Dil Sınavı) İngilizce Fen Bilimleri dalından en az 60 puan veya TOEFL’den (Test Of English As a Foreign Language) en az 190 puan veya dengi puan yahut IELTS’den (International English Language Testing System) en az 6,0 puan veyahut İdarece gerekli görüldüğünde GASM tarafından düzenlenecek genel İngilizce yeterlik sınavından en az 70 puan almak,
 Kılavuz kaptan sınavlarında başarılı olmak,

gerekir.